Tłoczenie oleju krok po kroku – jak to wygląda?
Olej jest produktem, który znajduje się w każdej kuchni. Wykorzystujemy go do przygotowywania różnego rodzaju potraw. Bardzo często olej jest również zamiennikiem smalców i pozwala na smażenie mięs oraz warzyw. Niezwykle ważne jest świadome wybieranie zdrowych tłuszczów. Produkty ogólnodostępne zazwyczaj powstają w procesie tłoczenia pod wpływem wysokiej temperatury. Sprawia to, że oleje zostają pozbawione korzystnych dla naszego zdrowia składników odżywczych i w efekcie ich nadmierne spożywanie może doprowadzić do powstawania wielu chorób. Najzdrowsze tłuszcze są pozyskiwane dzięki tłoczeniu na zimno. Posiadają one nienasycone kwasy tłuszczowe omega 3 i 6 oraz liczne korzystnie wpływające na stan naszego zdrowia witaminy. Na czym polega proces rafinacji oraz jak powstają oleje tłoczone na zimno? Dowiesz się tego, czytając poniższy artykuł.
By zapoznać się z podstawami, przeczytaj domowa tłocznia oleju – czy da się samodzielnie wyprodukować olej?
Tłoczenie na ciepło – na czym polega?
Tłoczenie oleju z wykorzystaniem wysokiej temperatury można przeprowadzić na dwa sposoby. Pierwszy z nich nazywany jest wytwarzaniem oleju na ciepło z ekstrakcją. Proces ten polega na podgrzewaniu ziaren roślin oleistych z zastosowaniem temperatury 100°C. Następnie nasiona ulegają tłoczeniu w prasie ślimakowej, po czym oddziela się powstały olej od pozostałości ziaren za pomocą środków chemicznych. Wykorzystane do oczyszczenia oleju rozpuszczalniki zostają usunięte w procesie destylacji. Natomiast znajdujące się w tym produkcie wolne kwasy tłuszczowe oddziela się od oleju przy pomocy rafinacji. Dzięki takiemu procesowi pozyskania tłuszczu można wytworzyć bardzo dużą jego ilość, jednocześnie pozbawiając go wszelkich cennych dla zdrowia składników odżywczych.
Proces tłoczenia oleju na ciepło można również przeprowadzić bez wykorzystania ekstrakcji. Tutaj również należy podgrzewać olej w temperaturze 100°C oraz tłoczyć go w prasie ślimakowej. Różnica między pozyskaniem tłuszczu z wykorzystaniem ekstrakcji a bez niej jest niewielka. Polega na tym, że pozyskany olej zostaje oddzielony ze znajdujących się w nim zanieczyszczeń za pomocą wirówki. Proces rafinacji powstałego produktu również wygląda niestandardowo. Oczyszczanie przeprowadza się w sposób zmodyfikowany. Główną różnicę stanowi niewykorzystywanie jakichkolwiek środków chemicznych podczas odseparowywania wolnych kwasów tłuszczowych od powstałego oleju. Pozwala to na pozostawienie w tym produkcie dużej ilości witaminy E. Taki sposób tłoczenia sprawia również, że znacznie dłużej możemy cieszyć się zdatnym do spożycia olejem.
Czym są oleje rafinowane?
Oleje rafinowane powstają poprzez oczyszczanie ich z niekorzystnych składników. Poddaje się je takiemu procesowi, po to by wyeliminować obecne w tłuszczach metale ciężkie, takie jak ołów, rtęć czy arsen. Oleje rafinowane charakteryzują się długą datą ważności, posiadają wyższy punkt dymienia i doskonale nadają się do smażenia rozmaitych mięs czy potraw, które muszą być przygotowywane w wysokiej temperaturze. Proces tłoczenia na gorąco sprawia, że olej staje się pozbawiony smaku oraz zapachu. Ponadto, dzięki usunięciu z nich licznych substancji aktywnych, produkt ten nie uczula, dlatego też wskazane jest spożywanie olejów rafinowanych przez alergików.
Etapy powstawania olejów rafinowanych
Dzięki rafinacji tłuszczów uzyskujemy możliwość pozbycia się nieestetycznie wyglądających osadów, opadających na dno butelki. Coraz większa ilość osób zwraca uwagę na estetykę zakupowanych produktów oraz ich wysoką jakość. Osad znajdujący się w olejach nierafinowanych sprawia, że przyprawa wydaje się być nieświeża, mimo iż rzeczywistość jest zupełnie inna. Dlatego też w odpowiedzi na oczekiwania konsumentów, producenci poddają oleje procesowi rafinacji. Przeprowadza się ją w 4 etapach, takich jak: odśluzowanie, odkwaszenie, bielenie oraz odwadnianie.
Etap I – odśluzowanie
Pierwszym etapem procesu rafinacji jest odśluzowanie. Do jego przeprowadzenia wykorzystuje się wysoką temperaturę, kwas fosforowy lub cytrynowy, a także inne kwasy mineralne i organiczne. Pozwala to na usunięcie fosfolipidów, które mogą mieć korzystny wpływ na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Dodatkowo na tym etapie pozbywamy się z oleju również wapnia, magnezu, żelaza, składników białkowych, a także chlorofilu.
Etap II – odkwaszanie
Kolejny etap rafinacji to odkwaszanie. Podczas przeprowadzania tego procesu następuje usunięcie wolnych kwasów tłuszczowych na skutek dodania ługu sodów, czyli rodnego roztworu wodorotlenku sodu. Następnie możemy zauważyć zachodzenie reakcji tzw. hydrolitycznego zmydlenia.
Ciekawostka: Podczas tego etapu również zostają usunięte rozmaite metale, związki fosforowe oraz barwniki.
Etap III – bielenie
Następnie przechodzimy do etapu zwanego bieleniem. Wówczas następuje wyeliminowanie barwników chlorofilowych. Podczas tego procesu olej zostaje poddany oddziaływaniu takich substancji jak: ziemia bieląca, krzemowa, tlenek glinu oraz węgiel aktywny. Reakcja zachodzi w temperaturze zbliżonej do 90°C. Dzięki temu procesowi z oleju zostają usunięte chlorofile oraz feofityny. Jednakże, dzięki zachowaniu selektywności, dokłada się wszelkich starań, aby pozostawić w oleju beta-karoten, który hamuje utlenianie i tym samym zmniejsza ryzyko powstawania niebezpiecznych dla zdrowia tłuszczów trans.
Etap IV – dezodoryzacja
Dezodoryzacja inaczej nazywana odwanianiem stanowi ostatni etap rafinacji olejów. Podczas tego procesu tłuszcze poddawane wcześniejszym zabiegom, dzięki wykorzystaniu wysokiej temperatury (ok. 200°C), zostają pozbawione składników bardziej lotnych niż sam olej. To właśnie na tym etapie następuje całkowite oczyszczenie tłuszczu, co pozwala na uzyskanie wysokiej jakości produktu, pozbawionego smaku oraz zapachu.
Tłoczenie na zimno – jak przebiega taki proces?
Zdrowe tłuszcze roślinne pozyskujemy w procesie tłoczenia na zimno. Oleje wyprodukowane przy wykorzystaniu tej metody możemy otrzymać z nasion, które posiadają minimum 15% zawartości tłuszczu. Jak sama nazwa wskazuje do tłoczenia na zimno nie zostaje wykorzystana wysoka temperatura. Przeprowadza się je przy pomocy pras ślimakowych. Niezwykle istotna jest wysokość temperatury wykorzystywana do tego procesu. Nie powinna ona przekraczać 50°C. Równie ważny jest także przemyślany dobór ilości obrotów ślimaka względem ciśnienia prasy.
Czy jest to opłacalne?
Olej pozyskany z tłoczenia na zimno charakteryzuje się wysoką jakością oraz posiada mnóstwo cennych dla naszego zdrowia oraz prawidłowego funkcjonowania organizmu wartości odżywczych. Jednakże mimo wielu zalet, sposób pozyskania tego typu olejów nie jest wydajny. Wyprodukowanie 1 l zdrowego tłuszczu wiąże się z wykorzystaniem do tego procesu ok. 3 kg nasion. Podczas tłoczenia ziaren na ciepło zostają one kilkukrotnie przetworzone, tak aby móc uzyskać jak największą ilość oleju, natomiast tłuszcze zimnotłoczone ulegają tłoczeniu tylko raz, dlatego możemy pozyskać ich znacznie mniej. Niewielka porcja oleju, jaką możemy uzyskać z dużej ilości nasion, przekłada się niestety na jego wygórowaną cenę. Jednakże, czy na własnym zdrowiu warto oszczędzać?
Właściwości oleju zimnotłoczonego
Proces produkcji oleju zimnotłoczonego pozwala zachować jego naturalny wspaniały smak i zapach. To główne cechy, po których możemy rozpoznać, że tłuszcz został pozyskany podczas tłoczenia z wykorzystaniem niskiej temperatury. Posiada on również mętną konsystencję, co absolutnie nie oznacza iż jest zepsuty. Tak właśnie wygląda zdrowy tłuszcz, będący cennym źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3, 6 i 9. Znajduje się w nim mnóstwo witamin m.in. E, C, A, D. To jakie wartości posiada tłuszcz jest uzależnione od jego rodzaju. Inne składniki odżywcze znajdziemy w oleju lnianym, z pestek dyni czy tym powstałym z rzepaku.
Przechowywanie olejów tłoczonych na zimno
Bardzo ważną kwestię stanowi odpowiednie przechowywanie olejów zimnotłoczonych. Warto wiedzieć, że nie mogą się one znajdować w miejscu bardzo nasłonecznionym. Ponadto z uwagi na ich podatność na procesy oksydacyjne, czyli utlenianie, należy przechowywać je w miejscu o ograniczonym dostępie powietrza. Bardzo często możemy spotkać oleje zimnotłoczone w ciemnych plastikowych butelkach. Takie pojemniki pozwalają zachować ich właściwości zdrowotne.
Olej jest produktem, który znajduje się w każdej kuchni. Wykorzystujemy go do przygotowywania różnego rodzaju potraw. Bardzo często olej jest również zamiennikiem smalców i pozwala na smażenie mięs oraz warzyw. Niezwykle ważne jest świadome wybieranie zdrowych tłuszczów. Produkty ogólnodostępne zazwyczaj powstają w procesie tłoczenia pod wpływem wysokiej temperatury. Sprawia to, że oleje zostają pozbawione korzystnych dla naszego zdrowia składników odżywczych i w efekcie ich nadmierne spożywanie może doprowadzić do powstawania wielu chorób. Najzdrowsze tłuszcze są pozyskiwane dzięki tłoczeniu na zimno. Posiadają one nienasycone kwasy tłuszczowe omega 3 i 6 oraz liczne korzystnie wpływające na stan naszego zdrowia witaminy. Na czym polega proces rafinacji oraz jak powstają oleje tłoczone na zimno? Dowiesz się tego, czytając poniższy artykuł.
By zapoznać się z podstawami, przeczytaj domowa tłocznia oleju – czy da się samodzielnie wyprodukować olej?
Tłoczenie na ciepło – na czym polega?
Tłoczenie oleju z wykorzystaniem wysokiej temperatury można przeprowadzić na dwa sposoby. Pierwszy z nich nazywany jest wytwarzaniem oleju na ciepło z ekstrakcją. Proces ten polega na podgrzewaniu ziaren roślin oleistych z zastosowaniem temperatury 100°C. Następnie nasiona ulegają tłoczeniu w prasie ślimakowej, po czym oddziela się powstały olej od pozostałości ziaren za pomocą środków chemicznych. Wykorzystane do oczyszczenia oleju rozpuszczalniki zostają usunięte w procesie destylacji. Natomiast znajdujące się w tym produkcie wolne kwasy tłuszczowe oddziela się od oleju przy pomocy rafinacji. Dzięki takiemu procesowi pozyskania tłuszczu można wytworzyć bardzo dużą jego ilość, jednocześnie pozbawiając go wszelkich cennych dla zdrowia składników odżywczych.
Proces tłoczenia oleju na ciepło można również przeprowadzić bez wykorzystania ekstrakcji. Tutaj również należy podgrzewać olej w temperaturze 100°C oraz tłoczyć go w prasie ślimakowej. Różnica między pozyskaniem tłuszczu z wykorzystaniem ekstrakcji a bez niej jest niewielka. Polega na tym, że pozyskany olej zostaje oddzielony ze znajdujących się w nim zanieczyszczeń za pomocą wirówki. Proces rafinacji powstałego produktu również wygląda niestandardowo. Oczyszczanie przeprowadza się w sposób zmodyfikowany. Główną różnicę stanowi niewykorzystywanie jakichkolwiek środków chemicznych podczas odseparowywania wolnych kwasów tłuszczowych od powstałego oleju. Pozwala to na pozostawienie w tym produkcie dużej ilości witaminy E. Taki sposób tłoczenia sprawia również, że znacznie dłużej możemy cieszyć się zdatnym do spożycia olejem.
Czym są oleje rafinowane?
Oleje rafinowane powstają poprzez oczyszczanie ich z niekorzystnych składników. Poddaje się je takiemu procesowi, po to by wyeliminować obecne w tłuszczach metale ciężkie, takie jak ołów, rtęć czy arsen. Oleje rafinowane charakteryzują się długą datą ważności, posiadają wyższy punkt dymienia i doskonale nadają się do smażenia rozmaitych mięs czy potraw, które muszą być przygotowywane w wysokiej temperaturze. Proces tłoczenia na gorąco sprawia, że olej staje się pozbawiony smaku oraz zapachu. Ponadto, dzięki usunięciu z nich licznych substancji aktywnych, produkt ten nie uczula, dlatego też wskazane jest spożywanie olejów rafinowanych przez alergików.
Etapy powstawania olejów rafinowanych
Dzięki rafinacji tłuszczów uzyskujemy możliwość pozbycia się nieestetycznie wyglądających osadów, opadających na dno butelki. Coraz większa ilość osób zwraca uwagę na estetykę zakupowanych produktów oraz ich wysoką jakość. Osad znajdujący się w olejach nierafinowanych sprawia, że przyprawa wydaje się być nieświeża, mimo iż rzeczywistość jest zupełnie inna. Dlatego też w odpowiedzi na oczekiwania konsumentów, producenci poddają oleje procesowi rafinacji. Przeprowadza się ją w 4 etapach, takich jak: odśluzowanie, odkwaszenie, bielenie oraz odwadnianie.
Etap I – odśluzowanie
Pierwszym etapem procesu rafinacji jest odśluzowanie. Do jego przeprowadzenia wykorzystuje się wysoką temperaturę, kwas fosforowy lub cytrynowy, a także inne kwasy mineralne i organiczne. Pozwala to na usunięcie fosfolipidów, które mogą mieć korzystny wpływ na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Dodatkowo na tym etapie pozbywamy się z oleju również wapnia, magnezu, żelaza, składników białkowych, a także chlorofilu.
Etap II – odkwaszanie
Kolejny etap rafinacji to odkwaszanie. Podczas przeprowadzania tego procesu następuje usunięcie wolnych kwasów tłuszczowych na skutek dodania ługu sodów, czyli rodnego roztworu wodorotlenku sodu. Następnie możemy zauważyć zachodzenie reakcji tzw. hydrolitycznego zmydlenia.
Ciekawostka: Podczas tego etapu również zostają usunięte rozmaite metale, związki fosforowe oraz barwniki.
Etap III – bielenie
Następnie przechodzimy do etapu zwanego bieleniem. Wówczas następuje wyeliminowanie barwników chlorofilowych. Podczas tego procesu olej zostaje poddany oddziaływaniu takich substancji jak: ziemia bieląca, krzemowa, tlenek glinu oraz węgiel aktywny. Reakcja zachodzi w temperaturze zbliżonej do 90°C. Dzięki temu procesowi z oleju zostają usunięte chlorofile oraz feofityny. Jednakże, dzięki zachowaniu selektywności, dokłada się wszelkich starań, aby pozostawić w oleju beta-karoten, który hamuje utlenianie i tym samym zmniejsza ryzyko powstawania niebezpiecznych dla zdrowia tłuszczów trans.
Etap IV – dezodoryzacja
Dezodoryzacja inaczej nazywana odwanianiem stanowi ostatni etap rafinacji olejów. Podczas tego procesu tłuszcze poddawane wcześniejszym zabiegom, dzięki wykorzystaniu wysokiej temperatury (ok. 200°C), zostają pozbawione składników bardziej lotnych niż sam olej. To właśnie na tym etapie następuje całkowite oczyszczenie tłuszczu, co pozwala na uzyskanie wysokiej jakości produktu, pozbawionego smaku oraz zapachu.
Tłoczenie na zimno – jak przebiega taki proces?
Zdrowe tłuszcze roślinne pozyskujemy w procesie tłoczenia na zimno. Oleje wyprodukowane przy wykorzystaniu tej metody możemy otrzymać z nasion, które posiadają minimum 15% zawartości tłuszczu. Jak sama nazwa wskazuje do tłoczenia na zimno nie zostaje wykorzystana wysoka temperatura. Przeprowadza się je przy pomocy pras ślimakowych. Niezwykle istotna jest wysokość temperatury wykorzystywana do tego procesu. Nie powinna ona przekraczać 50°C. Równie ważny jest także przemyślany dobór ilości obrotów ślimaka względem ciśnienia prasy.
Czy jest to opłacalne?
Olej pozyskany z tłoczenia na zimno charakteryzuje się wysoką jakością oraz posiada mnóstwo cennych dla naszego zdrowia oraz prawidłowego funkcjonowania organizmu wartości odżywczych. Jednakże mimo wielu zalet, sposób pozyskania tego typu olejów nie jest wydajny. Wyprodukowanie 1 l zdrowego tłuszczu wiąże się z wykorzystaniem do tego procesu ok. 3 kg nasion. Podczas tłoczenia ziaren na ciepło zostają one kilkukrotnie przetworzone, tak aby móc uzyskać jak największą ilość oleju, natomiast tłuszcze zimnotłoczone ulegają tłoczeniu tylko raz, dlatego możemy pozyskać ich znacznie mniej. Niewielka porcja oleju, jaką możemy uzyskać z dużej ilości nasion, przekłada się niestety na jego wygórowaną cenę. Jednakże, czy na własnym zdrowiu warto oszczędzać?
Właściwości oleju zimnotłoczonego
Proces produkcji oleju zimnotłoczonego pozwala zachować jego naturalny wspaniały smak i zapach. To główne cechy, po których możemy rozpoznać, że tłuszcz został pozyskany podczas tłoczenia z wykorzystaniem niskiej temperatury. Posiada on również mętną konsystencję, co absolutnie nie oznacza iż jest zepsuty. Tak właśnie wygląda zdrowy tłuszcz, będący cennym źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3, 6 i 9. Znajduje się w nim mnóstwo witamin m.in. E, C, A, D. To jakie wartości posiada tłuszcz jest uzależnione od jego rodzaju. Inne składniki odżywcze znajdziemy w oleju lnianym, z pestek dyni czy tym powstałym z rzepaku.
Przechowywanie olejów tłoczonych na zimno
Bardzo ważną kwestię stanowi odpowiednie przechowywanie olejów zimnotłoczonych. Warto wiedzieć, że nie mogą się one znajdować w miejscu bardzo nasłonecznionym. Ponadto z uwagi na ich podatność na procesy oksydacyjne, czyli utlenianie, należy przechowywać je w miejscu o ograniczonym dostępie powietrza. Bardzo często możemy spotkać oleje zimnotłoczone w ciemnych plastikowych butelkach. Takie pojemniki pozwalają zachować ich właściwości zdrowotne.
