Selekcja ziaren na olej – czym muszą cechować się nasiona?
Każdy z nas podczas przygotowywania rozmaitych posiłków korzysta z różnego rodzaju olejów. Znajdują się one w niemalże każdej kuchni. Stosujemy je, aby wzbogacić smak sałatek oraz do smażenia mięs czy warzyw na patelni. Jednakże niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że ogólnodostępne produkty tego typu, które możemy zakupić w każdym sklepie spożywczym, nie należą do najzdrowszych. Popularny olej rzepakowy znajdujący się w marketach jest produkowany za pomocą tłoczenia z wykorzystaniem wysokiej temperatury, przez co traci wszelkie wartości odżywcze i witaminy. Czy to jednak oznacza, że każdy olej szkodzi naszemu zdrowiu? Absolutnie nie! Niekorzystny wpływ na prawidłowe funkcjonowanie naszego organizmu mają oleje rafinowane. Jeśli spożywamy lub dodajemy do potraw produkty pochodzące z tłoczenia na zimno w umiarkowanych ilościach, możemy być pewni, że będą one pozytywnie oddziaływały na stan naszego zdrowia. Jednakże, aby oleje posiadały jak najwięcej właściwości leczniczych, powinny być wykonywane ze starannie wyselekcjonowanych ziaren. Jak zatem powinny być uprawiane nasiona, aby oleje z nich wyprodukowane charakteryzowały się wysoką jakością? Odpowiedź na to pytanie uzyskasz, czytając poniższy tekst!
W jakich warunkach muszą rosnąć poszczególne rośliny?
Rośliny oleiste to rośliny, których nasiona zawierają od 20% do 70% tłuszczu. To właśnie dzięki ich uprawie możemy pozyskać różnego rodzaju oleje roślinne, m.in. rzepakowy, lniany czy z czarnuszki. Tylko wysokiej jakości ziarna, pochodzące z ekologicznej uprawy roślin oleistych, umożliwią wyprodukowanie zdrowych olei. Dlatego też nasiona powinny pochodzić od znakomitej klasy roślin. Warto więc zwrócić uwagę na warunki rozwoju roślin i ich odpowiednią pielęgnację. Jak zatem powinno się uprawiać poszczególne rośliny?
Rzepak jary
Rzepak jary najczęściej jest uprawiany w strefie klimatu umiarkowanego oraz podzwrotnikowego. W Polsce zazwyczaj plony tej rośliny są bardzo obfite. Ponadto rzepak jary doskonale radzi sobie z różnymi chwastami i nie wymaga dużej ilości nawożenia. Dobrze znosi zimne, a nawet mroźne temperatury, dlatego też nie musimy się obawiać o obfitość naszych plonów po zakończeniu nawet najbardziej srogiej zimy. Planując uprawę rzepaku jarego, należy pamiętać, że niezwykle istotną kwestię stanowi odpowiedni moment siewu. Tego typu rośliny oleiste warto zasadzić na przełomie marca i kwietnia, kiedy temperatura podłoża wynosi ok. 5-6°C. Dzięki temu możemy mieć pewność, że rzepak na całej powierzchni pola, będzie rósł w podobnym tempie, a jego rozwój będzie prawidłowy, z uwagi na poprawnie ukształtowany system korzeniowy. Do uprawy rzepaku jarego, warto wybrać glebę bogatą w azot, gdyż w takim podłożu roślina będzie rozwijała się bardzo szybko, a plony staną się bardzo obfite.
Len oleisty
Jeśli zależy nam na wysokiej jakości nasionach lnu oleistego, warto zwrócić uwagę na sposób uprawy i warunki, w jakich rosła ta roślina. Należy zaznaczyć, że len najczęściej jest uprawiany na powierzchniach o niewielkim metrażu. Trzeba jednak wziąć pod uwagę rodzaj ziemi, na której został zasiany. Najlepsza dla prawidłowego rozwoju tej rośliny będzie gleba kompleksu pszennego oraz żytniego typu 1, 5 oraz 10, czyli innymi słowy odpowiednia będzie ziemia klasy I-IV a. Warto wiedzieć, że nie będziemy mogli liczyć na obfite plony, gdy zasiejemy len oleisty na słabo rozwiniętych rędzinach oraz ciężkich glebach brunatnych czy torfowiskach. Roślina ta powinna być nawożona znacznie większą ilością azotu niż len włóknisty. Jednakże powinno się go stosować w późniejszej fazie rozwoju rośliny, gdyż nadmiar nawozu na początkowym etapie wzrostu może spowodować zatrzymanie jej rozwoju. Niezwykle istotną kwestią jest termin wysiewu lnu. Ziarna tej rośliny powinny znaleźć się w glebie w momencie, gdy temperatura podłoża wynosi ok. 8-10°C.
Czarnuszka
Coraz większą popularność z uwagi na swoje dobroczynne właściwości zyskuje olej z czarnuszki. Można go nie tylko dodawać do żywności, ale także wykorzystywać w kosmetyce. Posiada wiele składników odżywczych, mających doskonały wpływ na nasze zdrowie. Jednakże, aby nasiona czarnuszki, z których pozyskuje się olej, były wysokiej jakości, należy zadbać o prawidłową uprawę tej rośliny.
Czarnuszka nie należy do roślin wymagających specjalnego podłoża, jednak znacznie lepiej przebiega jej uprawa na glebie żyznej. Prawidłowy rozwój tej rośliny może być również uzależniony od odpowiedniego nasłonecznienia. Dlatego też planując siew nasion czarnuszki, warto wybrać miejsce, które nie jest zacienione. Równie ważny jest okres, w którym ziarna zostaną zasadzone. Warto pamiętać, że najlepszym czasem na siew czarnuszki jest przełom marca i kwietnia. Należy sadzić nasiona w głębokości ok. 1 cm w rzędach odległych od siebie o 25-30 cm. Niepokojący może wydawać się fakt, iż czarnuszka w pierwszych tygodniach od zasiania rośnie niezwykle wolno. Jednakże jest to normalny proces jej rozwoju. Wówczas należy skupić się na odpowiedniej pielęgnacji. W tym celu trzeba usuwać chwasty oraz rośliny, które mogłyby zakłócać jej prawidłowy wzrost.
Etapy powstawania oleju
Selekcja ziaren
Oleje roślinne powstają z nasion roślin oleistych. Dlatego też niezwykle istotne jest przeprowadzenie dokładnej selekcji ziaren. Dojrzałe i nieuszkodzone nasiona, doskonale nadają się do produkcji zdrowych tłuszczów, natomiast te uszkodzone, mogą utracić swoje właściwości. Z tego względu, jeśli chcemy, aby wyprodukowane przez nas oleje były przyprawami wysokiej jakości, należy odrzucić takie ziarenka. Najlepszym sposobem, pozwalającym na uniknięcie strat jest ręczne zbieranie nasion. Jednakże, posiadając wiele pól uprawnych obsianych roślinami oleistymi, proces ten jest niezwykle żmudny i czasochłonny. Dlatego też najczęściej ziarenka są pozyskiwane w znacznie szybszy sposób dzięki kombajnom. Co prawda, wiele z nich zostaje uszkodzonych, jednakże oszczędność czasu jaką zyskujemy dzięki tej maszynie jest ogromna.
Oczyszczenie i suszenie
Kolejnym etapem powstawania oleju jest oczyszczenie i suszenie zebranych ziaren. Należy umyć je, ponieważ wśród wielu nasion mogą znajdować się drobne insekty oraz pozostałości po chwastach. Dlatego też, jeśli chcemy aby olej wyprodukowany z ziaren charakteryzował się wysoką jakością oraz doskonałym smakiem i zapachem, warto poddać nasiona procesowi oczyszczenia, a następnie osuszenia.
Rozdrabnianie
Proces pozyskiwania zdrowych tłuszczów roślinnych rozpoczyna się od rozdrabniania nasion. Taki zabieg sprawia, że łupina ziarenka zostaje otwarta i w efekcie wydostaje się z niej olej. Metodę tę stosuje się głównie podczas procesu pozyskiwania tłuszczów nierafinowanych. Wykorzystanie niskiej temperatury znacznie utrudnia wydobycie oleju, dlatego też podczas tego typu pozyskiwania tłuszczów bardzo często wykorzystuje się rozdrabnianie nasion.
Kondycjonowanie
Kondycjonowaniem nazywamy zabieg polegający na prażeniu rozdrobnionych nasion w specjalnych podgrzewaczach, pozwalających na łatwiejsze wydobycie większej ilości oleju. Proces ten polega na ogrzaniu miazgi ziaren do 100°C. Taka metoda wydobywania tłuszczów z nasion pozbawia je jednak wielu wartości odżywczych. Warto również zaznaczyć, że wykorzystanie wysokiej temperatury sprawia, że oleju nie możemy nazwać tłoczonym na zimno. Tak pozyskany tłuszcz określamy mianem oleju virgin.
Tłoczenie
Najzdrowsze oleje to te tłoczone na zimno. Dzięki sposobowi ich produkcji, do którego wykorzystuje się stosunkowo niskie temperatury, nieprzekraczające 50°C, zachowują one liczne właściwości odżywcze oraz są bogatym źródłem wielu witamin. Taki sposób tłoczenia olejów nie tylko sprawia, że stają się one zdrowsze, ale także ma korzystny wpływ na poprawę ich smaku. Do tłoczenia oleju na zimno można wykorzystać prasę hydrauliczną bądź ślimakową.
Zastanawiasz się jak wygląda tłoczenie oleju krok po kroku? Zajrzyj koniecznie do naszego artykułu, który wyjaśnia to zagadnienie!
Każdy z nas podczas przygotowywania rozmaitych posiłków korzysta z różnego rodzaju olejów. Znajdują się one w niemalże każdej kuchni. Stosujemy je, aby wzbogacić smak sałatek oraz do smażenia mięs czy warzyw na patelni. Jednakże niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że ogólnodostępne produkty tego typu, które możemy zakupić w każdym sklepie spożywczym, nie należą do najzdrowszych. Popularny olej rzepakowy znajdujący się w marketach jest produkowany za pomocą tłoczenia z wykorzystaniem wysokiej temperatury, przez co traci wszelkie wartości odżywcze i witaminy. Czy to jednak oznacza, że każdy olej szkodzi naszemu zdrowiu? Absolutnie nie! Niekorzystny wpływ na prawidłowe funkcjonowanie naszego organizmu mają oleje rafinowane. Jeśli spożywamy lub dodajemy do potraw produkty pochodzące z tłoczenia na zimno w umiarkowanych ilościach, możemy być pewni, że będą one pozytywnie oddziaływały na stan naszego zdrowia. Jednakże, aby oleje posiadały jak najwięcej właściwości leczniczych, powinny być wykonywane ze starannie wyselekcjonowanych ziaren. Jak zatem powinny być uprawiane nasiona, aby oleje z nich wyprodukowane charakteryzowały się wysoką jakością? Odpowiedź na to pytanie uzyskasz, czytając poniższy tekst!
W jakich warunkach muszą rosnąć poszczególne rośliny?
Rośliny oleiste to rośliny, których nasiona zawierają od 20% do 70% tłuszczu. To właśnie dzięki ich uprawie możemy pozyskać różnego rodzaju oleje roślinne, m.in. rzepakowy, lniany czy z czarnuszki. Tylko wysokiej jakości ziarna, pochodzące z ekologicznej uprawy roślin oleistych, umożliwią wyprodukowanie zdrowych olei. Dlatego też nasiona powinny pochodzić od znakomitej klasy roślin. Warto więc zwrócić uwagę na warunki rozwoju roślin i ich odpowiednią pielęgnację. Jak zatem powinno się uprawiać poszczególne rośliny?
Rzepak jary
Rzepak jary najczęściej jest uprawiany w strefie klimatu umiarkowanego oraz podzwrotnikowego. W Polsce zazwyczaj plony tej rośliny są bardzo obfite. Ponadto rzepak jary doskonale radzi sobie z różnymi chwastami i nie wymaga dużej ilości nawożenia. Dobrze znosi zimne, a nawet mroźne temperatury, dlatego też nie musimy się obawiać o obfitość naszych plonów po zakończeniu nawet najbardziej srogiej zimy. Planując uprawę rzepaku jarego, należy pamiętać, że niezwykle istotną kwestię stanowi odpowiedni moment siewu. Tego typu rośliny oleiste warto zasadzić na przełomie marca i kwietnia, kiedy temperatura podłoża wynosi ok. 5-6°C. Dzięki temu możemy mieć pewność, że rzepak na całej powierzchni pola, będzie rósł w podobnym tempie, a jego rozwój będzie prawidłowy, z uwagi na poprawnie ukształtowany system korzeniowy. Do uprawy rzepaku jarego, warto wybrać glebę bogatą w azot, gdyż w takim podłożu roślina będzie rozwijała się bardzo szybko, a plony staną się bardzo obfite.
Len oleisty
Jeśli zależy nam na wysokiej jakości nasionach lnu oleistego, warto zwrócić uwagę na sposób uprawy i warunki, w jakich rosła ta roślina. Należy zaznaczyć, że len najczęściej jest uprawiany na powierzchniach o niewielkim metrażu. Trzeba jednak wziąć pod uwagę rodzaj ziemi, na której został zasiany. Najlepsza dla prawidłowego rozwoju tej rośliny będzie gleba kompleksu pszennego oraz żytniego typu 1, 5 oraz 10, czyli innymi słowy odpowiednia będzie ziemia klasy I-IV a. Warto wiedzieć, że nie będziemy mogli liczyć na obfite plony, gdy zasiejemy len oleisty na słabo rozwiniętych rędzinach oraz ciężkich glebach brunatnych czy torfowiskach. Roślina ta powinna być nawożona znacznie większą ilością azotu niż len włóknisty. Jednakże powinno się go stosować w późniejszej fazie rozwoju rośliny, gdyż nadmiar nawozu na początkowym etapie wzrostu może spowodować zatrzymanie jej rozwoju. Niezwykle istotną kwestią jest termin wysiewu lnu. Ziarna tej rośliny powinny znaleźć się w glebie w momencie, gdy temperatura podłoża wynosi ok. 8-10°C.
Czarnuszka
Coraz większą popularność z uwagi na swoje dobroczynne właściwości zyskuje olej z czarnuszki. Można go nie tylko dodawać do żywności, ale także wykorzystywać w kosmetyce. Posiada wiele składników odżywczych, mających doskonały wpływ na nasze zdrowie. Jednakże, aby nasiona czarnuszki, z których pozyskuje się olej, były wysokiej jakości, należy zadbać o prawidłową uprawę tej rośliny.
Czarnuszka nie należy do roślin wymagających specjalnego podłoża, jednak znacznie lepiej przebiega jej uprawa na glebie żyznej. Prawidłowy rozwój tej rośliny może być również uzależniony od odpowiedniego nasłonecznienia. Dlatego też planując siew nasion czarnuszki, warto wybrać miejsce, które nie jest zacienione. Równie ważny jest okres, w którym ziarna zostaną zasadzone. Warto pamiętać, że najlepszym czasem na siew czarnuszki jest przełom marca i kwietnia. Należy sadzić nasiona w głębokości ok. 1 cm w rzędach odległych od siebie o 25-30 cm. Niepokojący może wydawać się fakt, iż czarnuszka w pierwszych tygodniach od zasiania rośnie niezwykle wolno. Jednakże jest to normalny proces jej rozwoju. Wówczas należy skupić się na odpowiedniej pielęgnacji. W tym celu trzeba usuwać chwasty oraz rośliny, które mogłyby zakłócać jej prawidłowy wzrost.
Etapy powstawania oleju
Selekcja ziaren
Oleje roślinne powstają z nasion roślin oleistych. Dlatego też niezwykle istotne jest przeprowadzenie dokładnej selekcji ziaren. Dojrzałe i nieuszkodzone nasiona, doskonale nadają się do produkcji zdrowych tłuszczów, natomiast te uszkodzone, mogą utracić swoje właściwości. Z tego względu, jeśli chcemy, aby wyprodukowane przez nas oleje były przyprawami wysokiej jakości, należy odrzucić takie ziarenka. Najlepszym sposobem, pozwalającym na uniknięcie strat jest ręczne zbieranie nasion. Jednakże, posiadając wiele pól uprawnych obsianych roślinami oleistymi, proces ten jest niezwykle żmudny i czasochłonny. Dlatego też najczęściej ziarenka są pozyskiwane w znacznie szybszy sposób dzięki kombajnom. Co prawda, wiele z nich zostaje uszkodzonych, jednakże oszczędność czasu jaką zyskujemy dzięki tej maszynie jest ogromna.
Oczyszczenie i suszenie
Kolejnym etapem powstawania oleju jest oczyszczenie i suszenie zebranych ziaren. Należy umyć je, ponieważ wśród wielu nasion mogą znajdować się drobne insekty oraz pozostałości po chwastach. Dlatego też, jeśli chcemy aby olej wyprodukowany z ziaren charakteryzował się wysoką jakością oraz doskonałym smakiem i zapachem, warto poddać nasiona procesowi oczyszczenia, a następnie osuszenia.
Rozdrabnianie
Proces pozyskiwania zdrowych tłuszczów roślinnych rozpoczyna się od rozdrabniania nasion. Taki zabieg sprawia, że łupina ziarenka zostaje otwarta i w efekcie wydostaje się z niej olej. Metodę tę stosuje się głównie podczas procesu pozyskiwania tłuszczów nierafinowanych. Wykorzystanie niskiej temperatury znacznie utrudnia wydobycie oleju, dlatego też podczas tego typu pozyskiwania tłuszczów bardzo często wykorzystuje się rozdrabnianie nasion.
Kondycjonowanie
Kondycjonowaniem nazywamy zabieg polegający na prażeniu rozdrobnionych nasion w specjalnych podgrzewaczach, pozwalających na łatwiejsze wydobycie większej ilości oleju. Proces ten polega na ogrzaniu miazgi ziaren do 100°C. Taka metoda wydobywania tłuszczów z nasion pozbawia je jednak wielu wartości odżywczych. Warto również zaznaczyć, że wykorzystanie wysokiej temperatury sprawia, że oleju nie możemy nazwać tłoczonym na zimno. Tak pozyskany tłuszcz określamy mianem oleju virgin.
Tłoczenie
Najzdrowsze oleje to te tłoczone na zimno. Dzięki sposobowi ich produkcji, do którego wykorzystuje się stosunkowo niskie temperatury, nieprzekraczające 50°C, zachowują one liczne właściwości odżywcze oraz są bogatym źródłem wielu witamin. Taki sposób tłoczenia olejów nie tylko sprawia, że stają się one zdrowsze, ale także ma korzystny wpływ na poprawę ich smaku. Do tłoczenia oleju na zimno można wykorzystać prasę hydrauliczną bądź ślimakową.
Zastanawiasz się jak wygląda tłoczenie oleju krok po kroku? Zajrzyj koniecznie do naszego artykułu, który wyjaśnia to zagadnienie!
